İMAM HÜSEYNƏ (ə) AĞLAMAĞIN MAHİYYƏT VƏ SAVABI
Hədislərdə İmam Hüseynin (ə) faciəsinə bütün yer-göyün, mələklərin, hətta o həzrət dünyaya gəlməzdən qabaq əziz Peyğəmbərimiz (s) və bütün peyğəmbərlərin ağladığı göstərilir.
İndi görək həqiqətən də belə olub, ya yox? Əgər belə olubsa, bəs onda bunun səbəbi nədir?
Allah-taala Quranda neçə dəfə buyurmuşdur ki, bütün yaratdıqlarını insana görə xəlq etmişdir. Məsələn, “Bəqərə” surəsinin 29-cu ayəsində buyurur: “Yer üzündə nə varsa, hamısını sizin üçün yaradan Odur (Allahdır)!” “Loğman” surəsinin 20-ci ayəsində isə buyurur: “Görmürsünüzmü ki, Allah göylərdə və yerdə onların hamısını sizlər üçün ram etmişdir?” Deməli, Allah-taala göylərdə və yerdə nə varsa, insana xatir yaratmışdır. Onlardan istifadə etmə tərzi isə insanın özündən asılıdır. İnsan bunlardan yaxşı işlər üçün də istifadə edə bilər, pis işlər üçün də. O qalıb insanın ağıl və iradəsinə.
Bunu da bilirik ki, peyğəmbərlər arasında ən üstün şəxs həzrət Mühəmməd (s) peyğəmbərdir.Allah-taala da ona müqəddəs bir din əta etmiş, imam Hüseyn (ə) də həmin dinin yolunda şəhid olmuşdur. Yəni İslamı gətirən Peyğəmbər (s), onu (təbii ki, Allahın vasitəsilə) qoruyub saxlayan isə imam Hüseyin (ə) olmuşdur. Buna görə də özünü İslam dininə mənsub bilən hər bir şəxs imam Hüseynə (ə) borcludur. Peyğəmbərin (s) “Hüseyn məndən, mən də Hüseyndənəm” – deyə buyurduğu hədisin mənası da məhz budur. Belə olduğu halda əgər Peyğəmbərimiz (s) özü imam Hüseynə (ə) ağlayırsa, nəyə görə bizlər ağlamayaq? Burada ağlamağın nə qəbahəti var? Malını, canını, övladlarını, ailəsini, qohumlarını, ümumiyyətlə nəyi vardısa hamısını İslam yolunda qurban verən bir şəxsin şəninə məclis qurmağın nəyi pisdir? Bir halda ki, bütün kainatın ixtiyarını Allah-taala Peyğəmbərə (s) veribsə və o həzrət imam Hüseynə (ə) ağlayırsa, nəyə görə də yer-göy ağlamamalıdır? Bunu hədislərdə də görə bilərik. İmam Sadiq (ə), səhabəsi Zürarəyə buyurur: “Ey Zürarə, asiman Hüseynin şəhadətinə qırx gün qan ağladı!” Başqa bir hədisdə deyilir: “Hüseyn şəhid olanda yeddi qat göy, yeddi qat yer və onların arasında olanlar, bütün məxluqat, Cənnət və Cəhənnəm, gözə görünən və görünməyənlərin hamısı ağladı.”
Əlbəttə, bu hədislərin Əhli-beytdən olması bizlərə kifayət edər və onların digər məzhəblərin mötəbər kitablarında olub-olmamasının lüzumu yoxdur. Hansısa bir hədisin Əhli-beytdən yetişməsini yəqin etsək, həmin hədisi Quran ayəsini qəbul etdiyimiz kimi qəbul edirik.
Başqa bir hədisdə isə buyurulur: “Allah-taala Hüseynin qəbri üstündə 4000 mələk təyin etmişdir ki, onlar Qiyamətədək çox üzgün halda ona ağlayarlar.”
İmam Hüseynə (ə) ağlamaq hələ insanlar xəlq olunmazdan qabaq da olmuşdur. Bu, iki dəfə baş vermişdir. Biri Allah-taala insanların taleyini, qəzavü-qədərini təyin edərkən baş vermişdir. İnsanların taleyi yazıla-yazıla növbə İmam Hüseynə (ə) çadıqda lövhi-məhfuz və qələm o həzrət üçün ağlamışdır.
Mərhum Dilriş və Şəhriyar da məhz buna işarə edərək demişlər:
Hüseynə yerlər ağlar, göylər ağlar,
Bətulo, Murtəza, Peyğəmbər ağlar
Kor olmuş gözlərin qan tutdu Şimrin,
Ki görsün öz əlində xəncər ağlar.
Atanda Hərmələ ox Kərbəlada
Görəydin düşmən ağlar, leşkər ağlar.
Yazanda Ali-Taha nohəsin mən,
Qələm gördüm sızıldar, dəftər ağlar.
İkincisi isə Allah-taala mələklərə “Mən yer üzündə Özümə xəlifə təyin edəcəyəm” – deyə buyurarkən mələklər “Orada fitnə-fəsad törədib qan axıdacaq şəxsimi təyin edirsən?” – deyə sual verərkən baş vermişdir. Hədisdə həmin ayənin təfsirində deyilir ki, hələ Adəm (ə) yaranmaışdan əvvəl Allah-taala imam Hüseynin (ə) müsibətini mələklərə göstərmişdir. Onlar da o həzrətin halına ağlamışlar. Allaha sual verərkən də məhz İmamı öldürmüş şəxslərin fitnə-fəsad törədib qan axıdacaqlarını nəzərdə tutmuşlar.
İnsanlar arasında da hələ imam Hüseyn (ə) dünyaya gəlməzdən öncə dəfələrlə o həzrət üçün göz yaşları axıdılmışdır. Onlardan biri Cənnətdə olmuşdur: “Peyğəmbər (s) meraca gedərkən Cənnətdə biri yaşıl, biri də qırmızı rəngli iki bina görür. Cəbraildən (ə) bu binalar haqda soruşduqda o cavab verir ki, onlar sənin nəvələrinindir. Yaşıl bina Həsənin, qırmızı bina isə Hüseynindir. Yaşıl binanın mənası odur ki, onu zəhərlə öldürəcəklər, qırmızı binanın mənası isə odur ki, onu qanına qəltan edəcəklər. Sonra Cəbrail (ə) Kərbəla hadisəsini hələ baş verməzdən qabaq Peyğəmbərə (s) danışır, o həzrət də imam Hüseynə (ə) ağlayır.”
Başqa bir nümunəyə nəzər salaq: “Həzrət Adəm (ə) Ərəfatda olarkən göyə baxıb Peyğəmbər (s), Əli, Fatimə, Həsən və Hüseynin adını görür. Bağışlanması üçün Cəbrailin (ə) göstərişi ilə Allahı həmin şəxslərə and verir və Allah da onu əfv edir. Adəm (ə) sonuncu şəxsin adını çəkərkən ürəyi narahat olur. Cəbraildən (ə) bunun səbəbini soruşduqda o buyurur: “Həmin şəxs sonuncu Peyğəmbərin nəvəsidir, onu Kərbəlada məzlumcasına şəhid edəcəklər. Ona görə sənin ürəyin narahat oldu.” Sonra Cəbrail (ə) həmin müsibəti Adəm Peyğəmbərə (ə) danışır, o da imam Hüseynə (ə) ağlayır.”
Nuh (ə) peyğəmbər də imam Hüseynə ağlamışdır. Nuh (ə) və tərəfdarları gəmidə olarkən bir yerdə gəmi təlatümə düşüb ləngər verməyə başlayır. Cəbrail (ə) gəlib həmin yerin Kərbəla olduğunu və sonuncu Peyğəmbərin nəvəsinin orada şəhid olacağını Nuh (ə) peyğəmbərə danışır. Nuh (ə) da müsibətə göz yaşı tökür. İbrahim peyğəmbər, Süleyman peyğəmbər, Musa peyğəmbər və digər peyğəmbərlər də imam Hüseynə (ə) ağlamışlar. Musa (ə) peyğəmbər Allah-taala ilə söhbətə gedərkən yolda bir nəfər ona deyirki Allahdan mənimdə bağışlanmağımı istə! Musa (ə) onun istəyini Allah-taalaya ərz etdikdə Allah-taala belə cavab verir: “Ey Musa, Hüseynin qatillərindən başqa kim Məndən bağışlanmaq diləsə, Mən onu əfv edərəm. Kim də Hüseynin haqqını tanıyaraq ona ağlayıb əza saxlasa, Cəhənnəmi ona haram edərəm.” Sonra da imam Hüseynin (ə) başına gələcək hadisəni Musaya (ə) danışır, o həzrət də İmam üçün göz yaşı tökür.
İmam Hüseyn (ə) dünyaya gələndən sonra o həzrət üçün göz yaşları tökülmüşdür. Məsələn, Peyğəmbər (s) imam Hüseyn (ə) hələ təzəcə dünyaya gələrkən onu qucaqına alıb ağlamış, səbəbini o həzrətdən soruşduqda isə Hüseynin başına gələcək hadisəyə ağladığını bildirmişdir. Həmçinin Əli (ə), Fatimə (s.ə), imam Həsən (ə), Peyğəmbərin (s) xanımı Ümmü-Sələmə, habelə bir çox səhabələr də imam Hüseynin başına gələcək hadisəyə ağlamışlar.
Mərhum Füzuli deyir:
Min cigər oldu qan bu vaqiədən,
Tirə oldu cahan bu vaqiədən.
Həm yeddi əxtər eylədi əfqan,
Həm doqquz asiman bu vaqiədən.
Gəldi fəryadə yer də, göylər də
Mələku insü can bu vaqiədən.
Kərbəla dəştində şahi Kərbəlanın halinə
İttifaqi am olub məcmuyi aləm ağladı.
Cəbrail ərşi-müəlladə tökübdür göz yaşın,
Rövzeyi-Rizvanda ruhi Nuho Adəm ağladı.
İmam Hüseynin (ə) faciəsinin bütün məxluqat – yer-göy, heyvanlar, insanlar və mələklər göz yaşı tökmüşdür. Əhli-beytdən (ə) bizə çatan hədislərdə də qeyd olunur ki, həzrət Peyğəmbərdən (ə) 12-ci imama qədər, hamı imam Hüseynə (ə) ağlamış və möminlərə də o həzrət üçün ağlamağı tövsiyə etmişlər. Həzrət Məhdi (ə.f.) imam Hüseynə (ə) xitabən buyurmuşdur: “Ey cəddim, nə qədər göz yaşım var sənə ağlayaram. Göz yaşım qurtarsa, onda qan ağlayaram.”
Həzrət Peyğəmbər (s) buyurmuşdur: “Hüseynin məhəbbəti qəlblərdən qiyamətədək çıxmayacaq.” İmam Sadiq (ə) buyurur: “Şükr olsun o Allaha ki, bizi Öz yaratdıqlarından fəzilətli etdi, biz Əhli-beyti mərhəmətə məxsus etdi. Kim səmimi qəlbdən bizə ağlayarsa, hələ göz yaşı gözündən çıxmamış Allah-taala onu bağışlayar. Elə ki, göz yaşı yanaqlarına axdı, həmin göz yaşının bir damlası Cəhənnəmə düşərsə, oranın odunu söndürər, daha onun hərarəti qalmaz.”
Burada bir sual ortaya çıxır: Görəsən Əhli-beytə (ə), xüsusilə də imam Hüseynə (ə) ağlamağın nəyə görə bu qədər savabı vardır?
Bu sualın cavabını dərk etmək üçün mütləq ağlamağın məna və mahiyyətini bilməliyik. Ağlamağın aşağıdakı mənaları vardır:
a). Bəzən insan imam Əli (ə) kimi Allah-taalanın əzəmətindən qorxub ağlayır. Əli (ə) o qədər ağlayardı ki, göz yaşları bütün saqqalını isladardı. Əlbəttə, bunun üçün insan gərək Allah-taalanın əzəmətini başa düşsün. Buna dair Quranda da bir çox ayələr vardır. Məsələn, “Məryəm” surəsinin 58-ci ayəsində buyurur: “Onlara Allahın ayələri oxunduqda ağlayaraq səcdəyə qapanarlar”. Hədislərdə də bu məsələyə toxunulmuşdur: “Allah qorxusundan ağlamaq qəlbi nurani edər və bu, Allah mərhəmətinin açarıdır”
b). Bəzən insan öz halına acıyıb ağlayır.
c). Bəzən insan sevincindən ağlayır. Məsələn, neçə illərdən bəri gərmədiyi övladını görən ana sevindiyindən ağlayır.
d). Bəzən də insan nəyəsə qəlbən bağlı olduğuna görə ağlayır. Bunun da müxtəlif formaları olur. Məsələn, hər iki valideyini itirib himayəsiz qalmış bir yetimə baxdıqda insan narahat olub özünü saxlaya bilmir.
e). Bəzən insan ağlamaqla nəyisə təbliğ edir. İmam Səccad (ə) məhz bundan istifadə edirdi. Çünki o dövrdə hakim dairə elə şərait yaratmışdı ki, həqiqətin üzərinə pərdə çəkilmişdi. Hətta iş o yerə çatmışdı ki, imam Hüseynlə (ə) mübarizəyə girişmiş Kufə ordusunun içərisində bəziləri Allah xatirinə imama qarşı çıxmışdı ki, savab qazansın. Yəni, imam Hüseyni (ə) dinsiz bir şəxs kimi tanıtdırmışdılar. İmam Səccad (ə) isə ağlamaqla camaata həqiqəti başa salıb təbliğat aparırdı. Xanım Fatimeyi-Zəhra (s) da Peyğəmbərdən (s) sonra Mədinə kənarında “Beytül-əhzan” (qəmlər evi) adlı bir yer tikdirib həmişə orada ağlayar və Peyğəmbərdən (s) sonra nələr baş verdiyini öz ağlamağı ilə hamıya başa salırdı.
f). Bəzən də insan ağlamaqla kimisə, nəyisə müdafiə edir və özünü müdafiə olunan tərəfə nisbət verir. Məsələn, iki nəfər bir-biri ilə mübahisə edərək vuruşur, üçüncü bir şəxs də onlardan hər hansı birinin halına acıyıb ağlamaqla onu müdafiə etdiyini, əks tərəfə öz etirazını bildirmiş olur. İmam Hüseynə (ə) ağlamaq da məhz bu növdəndir. Yəni, o həzrətə ağlayanlar öz ağlaması ilə imam Hüseynin (ə) mövqeyini müdafiə etmiş olurlar.
Qeyd olunası başqa bir məsələ də odur ki, hədislərdə Əhli-beyt (ə) yolunda ehsanlar verilməsi çox tövsiyə edilmişdir. Kimin imkanı nəyə çatırsa, bu yolda xeyriyyəçiliklə məşğul olmalı, ehsan verməlidir. Gəlin bu barədə bir hədisə diqqət yetirək. İmam Sadiq (ə) buyurur: “Ali-Mühəmməd yolunda malınızı xərcləməkdən çəkinməyin! Kim imkanlıdırsa, öz imkanı həcmində, kim də kasıbdırsa, o da öz imkanı daxilində ( bu işi görsün). Hər kim istəsə ki, Allah onun ən mühüm istəklərini həyata keçirsin, onda öz malının ən yaxşısından Ali-Mühəmməd və onların tərəfdarları üçün xərcləsin.”
Bu yolda nə xərclənərsə, hamısı insanın əməl dəftərində qeyd olunur. Qurani-Kərim də bunu təsdiqləyir: “Kim zərrə qədər xeyir iş görərsə, onu (savabını) görər.” (“Zilzal” surəsi, 7-ci ayə.)
Kitabın adı: Əhli-beytin məqamı
