İMAM ƏLİNİN (Ə) HƏYATI - V hissə

ƏLİNİN (Ə) RƏHBƏRLİK DÖVRÜNDƏKİ DAVRANIŞLARI

1. XALQ İLƏ BİRGƏ

Bütün çətinliklərə baxmayaraq Əli (ə) şəxsən özü xalqın işlərinə yetişir, onların ağır dərdləri, çətinlikləri ilə yaxından tanış olurdu.

Heç vaxt o, düşmənlə şəxsi qərəzlik üzündən düşmənçilik etməzdi. Hətta onların maaşlarını da beytül-maldan verərdi. Dostlarına da dostluqlarına görə, güzəştə getməzdi. Ətrafındakılara isə həmişə xalqla ədalətli və insaflı davranmalarını əmr edərdi. Qurana zidd olan işləri əsla bağışlamazdı.

Misal üçün Sudə adlı bir qadın haqqını almaq üçün onun yanına gəldikdə Həzrət namaz qılırdı. Əli (ə) namazını tez qurtarıb təbəssümlə ondan soruşdu. “Nə istəyin var?” Gözü yaşlı Sudə vergi məmurundan və onun etdiyi zülmlərdən o həzrətə şikayət etdi.

Həzrət Əli (ə) elə həmin yerdə ağlayaraq buyurdu: “Allahım! Sən şahidsən ki, mən onlara Sənin bəndələrinə zülm etməmələrini əmr etmişəm.“ Sonra bir dəri parçası götürüb məmurunu vəzifəsindən azad etdiyini yazıb məktubu Sudəyə verdi ki, aparıb həmin məmura versin. Daha sonra Əli (ə) belə buyurdu: “Allaha and olsun, əgər əlimdə olan bu vəzifədən məzlum insanların qurtuluşu üçün istifadə edə bilməsəm, əgər zülmün qarşısını ala bilməyib haqqı bərpa etməyi bacarmasam, bu vəzifə mənim üçün bu köhnə ayaqqabıdan da dəyərsiz olacaq. Rəhbərlik və xəlifəlik mənim üçün hədəf deyildir. Bu məqam ona görədir ki, ondan məhrum və məzlum xalqların xeyrinə istifadə edim.”

2. AYRI-SEÇKİLİYİN ARADAN QALDIRILMASI

Xalq həzrət Əliyə (ə) beyət etdikdə o həzrət minbərə çıxıb buyurmuşdu:

–Allaha and olsun, o zamana qədər ki, Mədinədə tək bir xurma ağacım var, özümə beytül-maldan bir şey götürməyəcəyəm!

Qardaşı Əqil ayağa qalxıb dedi: “Məni Mədinədə yaşayan zənci ilə bir tutursan?” Əli (ə) belə buyurdu:

–Otur qardaşım, sənin o zənci ilə müqayisədə iman və təqvadan başqa heç bir üstünlüyün yoxdur. Daha sonra Əli (ə) elan etdi ki, hökumətində ayrı-seçkiliyə yol verməyəcəkdir.

Yenə bir yay axşamı qardaşı Əqil, qardaşını evinə şama qonaq çağırmışdı. O güman edirdi ki, bununla da maaşının çoxaldılmasını həzrət Əliyə (ə) qəbul etdirə biləcəkdir. Əli (ə) belə buyurdu: “Hazırladığın bu şamın pulunu haradan qazanmısan?”

Əqil cavabında belə dedi: “Mən və arvadım öz şəxsi xərclərimizi azaldıb qalan pulu yığıb sənə yaxşı yemək hazırlamaq istədik.”

Həzrət Əli (ə) belə buyurdu: “Sabahdan sənin aylıq maaşını sənə kifayət edəcək qədər verəcəyəm (yəni azaldacağam). Çünki etiraf etdiyinə görə bir az qənaət edəndə daha az xərcləyirsən.”

Əqil qardaşının sözlərindən hirslənib çığır-bağır salmağa başladıqda həzrət Əli (ə) yanındakı dəmiri odda qızdırıb qardaşının əlinə basdı. Əqil qışqırıb “Vay yandım!” – dedi. Həzrət Əli (ə) bu zaman belə buyurdu: “Qəribədir, sən mənim yandırdığım oddan qorxub qışqırdığın halda necə olur ki, öz rahatlığın üçün Allahın mənə hazırladığı əzab odunda yanmağıma razı olursan. Bu var-dövlət xalqındır və mən də onların etibar etdikləri adamam.”

Yenə də şahid oluruq ki, onun yanında çalışan məmurlardan bəzisi Həzrətin bu mövqeyinə etiraz edib belə deyir: “Əgər üsyan edənlərə və qoşun başçılarına bir az artıq qiymət versəydin, yenicə qurulmuş bir İslam sistemini daha yaxşı idarə edərək qüdrət və ədalətlə hökumətə rəhbərlik edə bilərdin.”

İmam Əli (ə) isə onların cavabında buyururdu: “Çox qəribədir, siz məndən İslam naminə qurulmuş hökumətin təməlini zülm və ədalətsizlik üstündə qurmağımı tələb edirsiniz?! Allaha and olsun ki, əsla bu işi görmərəm! Hətta bütün müsəlmanların dövləti mənim olsa belə yenə də belə bir işə girmərəm. Halbuki bu mallar xalqındır və mən onların etibar etdiyi bir nəfərəm.”

Bir gün Bəsrə valisi Hüneyfin oğlunun əşraflardan birisinin qonağı olduğunu və fürsətçi qaniçənlərin isə onun siyasi mövqeyindən istifadə edəcəklərini eşitdikdə həzrət Əli (ə) çox hirsləndi və onu məzəmmət edəcək bir məktub yazıb onun üçün göndərdi: “Eşitmişəm yoxsulların olmadığı dövlətlilərin süfrəsində oturursan. Bunu bil ki, sənin rəhbərin və imamın olan mən, əgər istəsəm ən yaxşı və ləziz yeməkləri yeyə bilərəm. Amma mən heç vaxt bu işi görmədim. Çünki məmləkətdə ac qarına yatanlar ola bilər. Mən sizin dünyanıza təkcə xurma və çörəkdən ibarət az bir xörəklə və sadə bir paltarla qənaət etdim. Siz mənim kimi ola bilməsəniz də çalışın ki, yolunuz məndən ayrılmasın.” Həzrət Əli (ə) bu məktubla ona xəbərdarlıq edərək öz rəhbərlik borcunu yerinə yetirdi.

İmamın (ə) həyatı başdan-başa ədalətlə zəngindir. Bir gün o həzrətin düşməni Müaviyə onun əshabından biri olan Ədiy ibn Hatəm ilə qarşılaşıb ona belə sual verdi: ”Əlini hökumət və xəlifəliyi zamanında necə gördün?” O, isə cavabında “Quldurlar onun hökumətində quldurluq edə bilməz, gücsüzlər isə onun ədalətindən həmişə faydalanıb ümidsizliyə düşməzdi.” – deyə söylədi.

Həzrət Əli (ə) özü də həmişə belə buyurardı: “Xalq məni özünə rəhbər və xəlifə seçdiyi halda, camaatın dərdlərinə, çətinliklərinə şərik olmağım zəruri deyilmi?”

Tarixdə məlum olduğu kimi, bir gün qoşun başçıları keçmiş səhabəsi olan İbn Abbas ilə birlikdə o həzrətin hüzuruna gəldikləri zaman rəhbərlərinin ayaqqabısını yamamaqla məşğul olduğunu gördülər. Əli (ə) onlara belə buyurdu: “Bu ayaqqabının dəyəri nə qədərdir?”

İbn Abbas dedi: “Onun dəyəri bir neçə dirhəmdən artıq olmaz.”

Əli (ə) buyurdu: “Allaha and olsun ki, əlimdə olan bu vəzifədən zülmün qarşısını almaq və haqqı bərpa etmək üçün istifadə edə bilməsəm, mənim üçün bu ayaqqabıdan daha dəyərsizdir.”

Yəni bu məqam və rəhbərlik mənim üçün hədəf olmayıb, yalnız məhrum xalqların xeyrinə istifadə etmək üçün yeganə vasitədir.

3. ŞİKAYƏTLƏRİ ARAŞDIRMAQ

Həzrət Əli (ə) öz hökuməti və rəhbərliyi dövründə şəxsən şikayətləri dinləyərək məsələləri özü həll edərdi.

Əgər bir nəfərin şikayəti olsaydı, İmamın yanına rahatlıqla gəlib şikayətini ona söyləməsi üçün, yayın isti günlərində xalqın istirahət etdiyi bir divarın kölgəsində oturardı.

İsti günlərin birində Həzrət yenə də bir divarın kölgəsində oturmuşdu. Bir qadın ona tərəf gəlib narahatlıqla dedi: ”Ərim mənə zülm edib bu istidə evdən bayıra atıb.” O, həzrət Əlidən (ə) bu məsələni həll etməsini xahiş etdi.

Həzrət Əli (ə) belə buyurdu: “ Ay xanım, hava çox istidir. Hava sərinləyənə kimi dözə bilsən, yaxşı olar. Onda mən də səninlə birlikdə bu məsələyə sərəncam çəkərəm.”

Qadın belə dedi: “Qorxuram ərim yenə hirslənsin. Əgər mümkünsə tez gedək!”

Əli (ə) qadına belə buyurdu: ” Yaxşı, sən get! Mən də dalınca gələrəm.“ Əli (ə) o qadınla birlikdə gedib o cavan oğlanın qapısını döydü. Qapıya gələn ev yiyəsi Əlini (ə) tanımamışdı. Amma başa düşmüşdü ki, arvadı bu kişini köməyə çağırıb.

Əli (ə) ev yiyəsinə belə dedi: “Bu xanım deyir ki, sən onu evdən qovmusan. Mən sənə nəsihət verib Allahdan qorxub arvadınla yaxşı rəftar edəsən deyə gəlmişəm.” Məğrur cavan Əliyə (ə) pis sözlər söylədikdən sonra dedi: “Bunun sənə heç bir dəxli yoxdur. Mən istədiyim işi görərəm. Hələ üstəlik səni də öz yanıda gətirdiyinə görə, vay olsun onun halına!”

İmam (ə) cavan oğlanın sözlərindən narahat olub etiraz edərək səsini ucaltdı və onu cəzalandırmaq üçün əlini qılıncına tərəf apardı. İmamın səsini eşidən camaat evlərindən bayıra çıxmağa başladı. Camaat Əlini (ə) görüb ehtiram ilə qabağa gəlib salam verdi. Bunu görən cavan oğlan başa düşdü ki, qarşısında duran adam həzrət Əlidir. Bilmirdi ki, nə eləsin. Əlinin ayaqlarına düşüb üzr istəməyə başladı: “Nə əmr etsəniz itaət edəcəyəm və bundan belə arvadımla yaxşı rəftar edib onu narahat etməcəyəm.” 

Əli (ə) isə belə buyurdu: “İnşallah elə olarsan!” Daha sonra qadına tərəf dönüb dedi: “Evinə qayıt. İnşallah sən də ərinə yaxşı bir arvad olarsan!“

Kitаbın аdı: On dörd məsumu tanıyaq

Tәrcümә еdәn: A. Fəsihi

Ardı var...

ARDINI BURADAN OXUYUN

 

Add comment